KINH 1184. TÔN-ĐÀ-LỢI (1)[29]
Tôi nghe như vầy: 

Một thời Đức Phật tại Câu-tát-la du hành trong nhân gian, nghỉ đêm bên bờ sông Tôn-đà-lợi[30]. Bấy giờ, Thế Tôn cạo tóc chưa lâu, vào cuối đêm, lấy y phủ lên đầu, ngồi kiết già, chánh thân tư duy, cột niệm ở trước. 

Bấy giờ, bên sông Tôn-đà-lợi có Bà-la-môn[31] đang ở, cuối đêm thức dậy, đem những thức ăn cúng còn dư chưa hết, đem đến bờ sông, muốn tìm Bà-la-môn có đức lớn để cúng dường. 

Khi ấy Thế Tôn nghe tiếng Bà-la-môn bên bờ sông; nghe rồi bèn đằng hắng lên tiếng và lấy y ra để bày đầu. Lúc ấy, Bà-la-môn bên sông Tôn-đa-lợi thấy Phật rồi, tự nghĩ: “Đây là Sa-môn cạo đầu, chẳng phải Bà-la-môn.” Định đem thức ăn trở về, nhưng Bà-la-môn này lại nghĩ: “Đâu phải chỉ có Sa-môn đầu cạo tóc. Trong hàng Bà-la-môn cũng có người đầu cạo tóc. Nên đến đó, hỏi chỗ sanh của ông ta.” Lúc này, Bà-la-môn bên sông Tôn-đà-lợi đến chỗ Thế Tôn hỏi rằng:

“Ngài sanh thuộc dòng họ nào?”

Bấy giờ, Thế Tôn liền nói kệ:

Ông chớ hỏi chỗ sanh,

Mà nên hỏi chỗ hành.

Khắc cây dùi lấy lửa,

Cũng có thể sanh lửa.

Trong dòng họ hạ tiện,

Sanh Mâu-ni vững chắc;

Trí tuệ, có tàm quý,

Tinh tấn, khéo chế ngự.

Rốt ráo sáng tỏ khắp, 

Tu phạm hạnh thanh tịnh;

Mà nay đã đúng thời,

Nên cúng thức ăn dư.

Bà-la-môn bên sông Tôn-đà-lợi lại nói kệ:

Nay ngày tốt của con,

Muốn cúng dường cầu phước;

May gặp được Đại sĩ,

Tôn quý nhất ba thời.

Nếu không gặp được Phật,

Thời đã cúng người khác.

Bấy giờ, Bà-la-môn bên sông Tôn-đà-lợi càng tăng thêm lòng tin, liền đem thức ăn dư ấy phụng cúng Thế Tôn. Thế Tôn không nhận, vì đã nhờ nói bài kệ mà được.

(Chi tiết như đã nói, vì nhờ thuyết pháp mà được đồ ăn).

Bà-la-môn bên sông Tôn-đà-lợi bạch Phật:

“Bạch Thế Tôn, bây giờ thức ăn cúng này nên để chỗ nào?”

Phật bảo Bà-la-môn:

“Ta không thấy chư Thiên, Ma, Phạm, Sa-môn, Bà-la-môn, Thiên thần hay người đời nào có thể ăn thức ăn này mà khiến thân thể an ổn. Ông hãy đem thức ăn này bỏ vào trong nước không có trùng và chỗ đất ít cỏ mọc.”

Lúc này, Bà-la-môn này liền đem thức ăn này bỏ vào trong nước không có trùng. Nước liền bốc khói sủi bọt sôi lên thành tiếng xèo xèo. Ví như nung hòn sắt, đem bỏ vào trong nước lạnh, bốc khói sủi bọt sôi lên phát ra tiếng xèo xèo. Thức ăn này cũng vậy. Bỏ vào nước không có trùng, bốc khói sủi bọt, sôi lên thành tiếng xèo xèo. Bà-la-môn bên sông Tôn-đà-lợi lòng kinh hãi, thân lông dựng lên hết, cho là tai biến, vội chạy lên bờ gom củi khô lại cúng dường đền thờ lửa để dứt sự tai quái. Thế Tôn thấy ông gom củi khô cúng dường đền thờ lửa để mong dứt sự tai quái. Thấy vậy, liền nói kệ:

Bà-la-môn thờ lửa,

Thiêu đốt cây cỏ khô,

Chớ cho là tịnh đạo,

Có thể dứt tai hoạn.

Đó là ác cúng dường,

Mà bảo là trí tuệ.

Tạo nhân duyên như vậy,

Ngoại đạo thủ tu tịnh.

Nay ông bỏ lửa củi,

Thổi bùng lửa bên trong;

Thường tu không phóng dật,

Lúc nào cũng cúng dường.

Tin tịnh khắp mọi nơi,

Rộng bày đại hội thí.

Tâm ý là bó củi, 

Sân nhuế bốc khói đen.

Vọng ngữ là vị đời,

Miệng lưỡi là thìa gỗ;

Ngực giữ nơi lửa đốt,

Lửa dục thường cháy mạnh.

Phải khéo tự điều phục,

Người tiêu diệt ngọn lửa.

Chánh tín là sông lớn,

Tịnh giới là vượt sang.

Lắng trong sạch dòng nước,

Được người trí khen ngợi;

Sạch trong người: đức trời, 

Nên tắm rửa trong đó.

Lội nước không dính mình,

An ổn qua bờ kia.

Chánh pháp là vực sâu,

Phước đức là xuống đò.

Nước lắng trong tràn đầy,

Được người trí khen ngợi

Sạch trong người: đức trời, 

Nên tắm rửa trong đó.

Lội nước không dính mình,

An ổn qua bờ kia;

Chân đế khéo điều ngự,

Nhiếp hộ tu phạm hạnh.

Từ bi là khổ hạnh,

Tâm chân thật thanh tịnh;

Dùng Chánh pháp tắm rửa,

Được người trí xưng tán.

Sau khi Bà-la-môn bên sông Tôn-đà-lợi nghe những gì Phật dạy, hoan hỷ, tùy hỷ, trở lại đường cũ mà đi.