KINH 727. CÂU-DI-NA[52]
Tôi nghe như vầy:

Một thời, Phật ở tại tụ lạc Lực sĩ, du hành trong nhân gian, đến khoảng giữa thành Câu-di-na-kiệt và sông Hy-liên, ở cạnh tụ lạc. Bấy giờ Thế Tôn bảo Tôn giả A-nan:

“Hôm nay, Ta bị đau lưng, muốn nằm nghỉ một chút. Hãy gấp Uất-đa-la-tăng làm bốn lớp cho Thế Tôn.”

Tôn giả A-nan liền vâng lời dạy, gấp làm bốn lớp, trải Uất-đa-la-tăng xong bạch Phật rằng:

“Bạch Thế Tôn con đã gấp làm bốn lớp và đã trải Uất-đa-la-tăng rồi, xin Thế Tôn biết cho!”

Bấy giờ, Thế Tôn gối đầu lên Tăng-già-lê gấp dày, nằm nghiêng hông bên phải, hai chân xếp chồng nhau, cột niệm vào tướng sáng, chánh niệm chánh trí, với giác tưởng muốn trỗi dậy, bảo Tôn giả A-nan:

“Ông hãy nói về bảy Giác phần.”

Tôn giả A-nan liền bạch Phật:

“Bạch Thế Tôn, đó là Niệm giác phần, được Thế Tôn nói sau khi tự giác ngộ, thành Đẳng chánh giác, y viễn ly, y vô dục, y diệt, hướng đến xả. Và đối với Trạch pháp, Tinh tấn, Hỷ, Khinh an, Định, Xả giác phần, được Thế Tôn nói sau khi thành Đẳng chánh giác, y viễn ly, y dục, y diệt, hướng đến xả.”

Phật bảo A-nan:

“Ông nói tinh tấn chăng?”

A-nan bạch Phật:

“Bạch Thế Tôn, con nói tinh tấn. Bạch Thiện Thệ, con nói tinh tấn.”

Phật bảo A-nan:

“Chỉ tu tập tinh tấn, tu tập nhiều, sẽ được Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác.”

Nói xong, Ngài ngồi ngay thẳng, cột niệm. Lúc này, có một Tỳ-kheo liền nói kệ rằng:

Thích nghe pháp vi diệu,

Chịu đau, bảo người nói;

Tỳ-kheo liền nói pháp,

Nói về bảy Giác phần.

Lành thay! Ngài A-nan,

Hiểu rõ khéo diễn thuyết;

Pháp thanh thịnh thù thắng,

Nói lìa cấu vi diệu.

Niệm, Trạch pháp, Tinh tấn,

Hỷ, Khinh an, Định, Xả;

Đó là bảy Giác phần,

Pháp vi diệu khéo nói.

Nghe nói bảy Giác phần,

Đạt sâu vị Chánh giác;

Thân chịu nhiều đau nhức,

Gắng chịu ngồi lắng nghe.

Hãy nhìn vua chánh pháp,

Thường vì người nói năng;

Mà còn thích nghe nói,

Huống chi người chưa nghe.

Trí tuệ lớn bậc nhất,

Mười lực, bậc đáng lễ;

Ngài cũng lại vội vàng,

Đến nghe nói Chánh pháp.

Người hiểu biết thông đạt,

Khế kinh, A-tỳ-đàm;

Người thông suốt Pháp luật,

Còn nghe huống chi người.

Nghe nói pháp như thật,

Chuyên tâm tĩnh giác nghe;

Những pháp Phật đã dạy,

Được lìa dục, vui sướng.

Vui sướng thân nhẹ nhàng,

Tâm tự vui cũng vậy;

Tâm vui được chứng nhập,

Chánh quán trong việc làm.

Nhàm chán ba đường ác,

Lìa dục tâm giải thoát;

Chán các Hữu đường ác,

Không tạo nhân Trời, Người.

Vô dư, như đèn tắt,

Cứu cánh Bát-niết-bàn;

Nghe pháp nhiều phước lợi,

Những lời dạy tối thắng;

Cho nên luôn tư duy,

Nghe lời Đại Sư dạy.

Tỳ-kheo này nói kệ xong, từ chỗ ngồi đứng dậy mà đi.

*