• Rāhu

An Asura chieftain (Asurinda) (cp. Mtu.iii.138, 254). The Samyutta Nikāya (S.i.49f) says that on one occasion when he seized Candimā (Moon god), and on another Suriya (Sun god), both these invoked the aid of the Buddha. The Buddha then instructed Rāhu to let them free. Rāhu immediately let them go and ran to Vepacitti, "trembling and with stiffened hair." This incident evidently refers to the Indian myth of the eclipses, and the legend has been annexed by the Buddhists to illustrate the Buddha's power and pity.

Elsewhere (A.ii.17) Rāhu is spoken of as the chief of those possessing personality (attabhāva). The Commentaries (E.g., AA.ii.474; DA.ii.487f.; MA.ii.790; SA.i.86, contains more details and differs slightly) explain that he is four thousand eight hundred leagues in height, and that the breadth of his chest is one thousand two hundred yojanas. His hands and feet are two hundred leagues long, each finger joint measuring fifty leagues, the space between the eyebrows also measuring fifty leagues. His forehead is fifty leagues broad, and his head nine hundred leagues in height. His face measures one hundred leagues, his nose three hundred, and the depth of his mouth one hundred. He is jealous of the gods of the Sun and the Moon, and stands in their paths with wide open mouth. When they fall into his mouth, the gods abandon their abodes and flee for their lives. Sometimes he caresses their abodes with his hand only, or with the lower part of his jaw, or with his tongue. Sometimes he takes them up and places them against his cheek; but he cannot stop the course of either the Sun or the Moon; if he attempts to do so, he will meet with disaster. So he journeys along with them.

The seizure of the Moon by Rāhu and the escape from him is often used as a simile (E.g., SN. vs. 465; J.i.183, 274; iii.364, 377; iv.330; v.453; DhA.iv.19, etc.). Rāhu is one of the four "stains" (upakkilesā) of the Sun and the Moon, preventing them from shining in all their glory (A.ii.53; Vin.ii.295; cp. J.iii.365). He is further mentioned as one of the five causes of lack of rain (vassassa antarāya). When he gathers water into his hands and spills it into the ocean, there is no rain (A.iii.243). The idea seems to be that he gathers up the rain water which is in the sky in order to cool his body.

To bring Rāhu down from the sky is mentioned as one of the impossible tasks (J.iii.477).

It is said (DA.i.285; MA.ii.790f ) that for a long time Rāhu did not visit the Buddha, he thought that being so tall he would fail to see the Buddha. One day, however, he decided to go, and the Buddha, aware of his intention, lay on a bed when he arrived, and, by his iddhi power, contrived to make himself so tall that Rāhu had to crane his neck to see his face. Rāhu, thereupon, confessed his folly and accepted the Buddha as his teacher.

Rāhu is mentioned (D.ii.259) as being among the Asuras who were present at the Mahāsmaya and as blessing that assembly. In this context he is called Rāhubhadda. When Rāhu steps into the ocean, the water of the deepest part reaches only to his knees (DA.ii.488). Rāhu is also called Veroca, and Bāli's hundred sons were called after him, he being their uncle (DA.ii.689). The name Rāhumukha is given to a form of torture (E.g., M.i.87; iii.164; Nid.154; Mil.197, 358), in which the victim's mouth is forced open by a stake and fire or spikes are sent through the orifice of the ear into the mouth, which becomes filled with blood (AA.i.293).

• Rāhu

Một thủ lĩnh Asura (Asurinda) (so sánh Mtu.iii.138, 254). Kinh Tương Ưng Bộ (Si49f) kể rằng có lần ông ta bắt giữ Candimā (thần Mặt Trăng), và một lần khác bắt giữ Suriya (thần Mặt Trời), cả hai đều cầu cứu Đức Phật. Đức Phật bèn bảo Rāhu thả họ ra. Rāhu lập tức thả họ ra và chạy đến Vepacitti, "run rẩy và tóc dựng đứng". Sự kiện này rõ ràng ám chỉ đến thần thoại Ấn Độ về nhật thực, và truyền thuyết này đã được các Phật tử thêm vào để minh họa cho quyền năng và lòng thương xót của Đức Phật.

Ở nơi khác (A.ii.17) Rāhu được nói đến như là vị đứng đầu của những người có nhân cách (attabhāva). Các Chú giải (Ví dụ, AA.ii.474; DA.ii.487f.; MA.ii.790; SA.i.86, chứa nhiều chi tiết hơn và hơi khác) giải thích rằng ngài cao bốn ngàn tám trăm dặm, và chiều rộng của ngực ngài là một ngàn hai trăm do tuần. Tay và chân của ngài dài hai trăm dặm, mỗi khớp ngón tay dài năm mươi dặm, khoảng cách giữa hai lông mày cũng dài năm mươi dặm. Trán của ngài rộng năm mươi dặm, và đầu của ngài cao chín trăm dặm. Khuôn mặt của ngài dài một trăm dặm, mũi của ngài dài ba trăm dặm, và miệng sâu một trăm. Ngài ghen tị với các vị thần Mặt trời và Mặt trăng, và đứng trên đường đi của họ với cái miệng há to. Khi chúng rơi vào miệng ngài, các vị thần rời bỏ nơi ở của họ và chạy trốn để bảo toàn mạng sống. Đôi khi, chàng chỉ vuốt ve nơi trú ngụ của chúng bằng tay, hoặc bằng phần dưới hàm, hoặc bằng lưỡi. Đôi khi, chàng nâng chúng lên và đặt lên má; nhưng chàng không thể ngăn cản chuyển động của Mặt Trời hay Mặt Trăng; nếu chàng cố làm vậy, chàng sẽ gặp tai họa. Vì vậy, chàng đồng hành cùng chúng.

Việc Rāhu bắt giữ Mặt Trăng và trốn thoát khỏi hắn thường được dùng như một phép so sánh (Ví dụ, SN. câu 465; Ji183, 274; iii.364, 377; iv.330; v.453; DhA.iv.19, v.v.). Rāhu là một trong bốn "vết bẩn" (upakkilesā) của Mặt Trời và Mặt Trăng, ngăn cản chúng tỏa sáng rực rỡ (A.ii.53; Vin.ii.295; so sánh J.iii.365). Hắn còn được nhắc đến như một trong năm nguyên nhân gây ra tình trạng thiếu mưa (vassassa antarāya). Khi hắn vốc nước vào tay và đổ xuống biển, thì trời không mưa (A.iii.243). Ý tưởng dường như là hắn vốc nước mưa trên trời để làm mát cơ thể.

Việc đưa Rāhu từ trên trời xuống được coi là một trong những nhiệm vụ bất khả thi (J.iii.477).

Người ta kể lại (DA.i.285; MA.ii.790f) rằng Rāhu đã không đến thăm Đức Phật trong một thời gian dài, vì nghĩ rằng với chiều cao như vậy, ngài sẽ không được gặp Đức Phật. Tuy nhiên, một ngày nọ, ngài quyết định đi, và Đức Phật, biết được ý định của ngài, đã nằm trên giường khi ngài đến, và, bằng thần thông, ngài đã xoay sở để trở nên cao lớn đến mức Rāhu phải nghển cổ lên mới nhìn thấy mặt ngài. Sau đó, Rāhu thú nhận sự ngu ngốc của mình và chấp nhận Đức Phật làm thầy.

Rāhu được nhắc đến (D.ii.259) là một trong số các Asura có mặt tại Đại lễ Mahāsmaya và là người ban phước cho buổi lễ. Trong bối cảnh này, ngài được gọi là Rāhubhadda. Khi Rāhu bước xuống biển, nước ở phần sâu nhất chỉ ngập đến đầu gối của ngài (DA.ii.488). Rāhu còn được gọi là Veroca, và một trăm người con trai của Bāli được đặt theo tên ngài, vì ngài là chú của họ (DA.ii.689). Cái tên Rāhumukha được đặt cho một hình thức tra tấn (Ví dụ, Mi87; iii.164; Nid.154; Mil.197, 358), trong đó miệng nạn nhân bị mở ra bằng một cọc nhọn và lửa hoặc gai nhọn được đưa qua lỗ tai vào miệng, khiến máu chảy ra (AA.i.293).

 *Chúa Atula Rāhu.
 Là tên gọi khác của Atula chúa Veroca (Quê-Rô-Chá), chúa Atula này được gọi là Rāhu (Ra-Hú) vì thường gây chướng ngại cho mặt trời và mặt trăng, và nuốt mặt trời mặt trăng, tạo ra hện tượng nhật thực và nguyệt thực.
 Chúa Atula Rāhu (Ra-hú) là một trong bốn định danh cao tột (aggapaññattiyo), như lời dạy của Đức Thế Tôn.
 Bốn định danh cao tột đó là:- Cao tột về thân thể (attabhāvīnaṃ) là Rāhu.- Cao tột về hưởng dục lạc (kāmabhogīnaṃ) là vua Manthātā (Man-Tha-Ta).- Cao tột về quyền lực (ādhipateyyānaṃ) là Ác ma.- Cao tột trong thế giới chư thiên, Phạm thiên, Ác ma, Samôn, Bàlamôn là “Đấng Như Lai”(2).
 Theo Bản Sớ giải, chúa Atula Rāhu cao 84. ooo dotuần, khi đứng xuống biển, nơi sâu nhất chỉ đến bụng(3), hơi thở dài 1.200 dotuần, tay và chân dài 200 dotuần, mỗi lóng tay dài 50 dotuần, khoảng cách giữa 2 chân mày là 50 dotuần, trán cao 50 dotuần, đầu cao 900 dotuần, mặt dài 100 dotuần, mũi cao 300 dotuần, miệng sâu 100 dotuần(4).
 Chúa Atula Rāhu có lần bắt được Nguyệt thần (Candimā), Nguyệt thần kinh hoàng tưởng niệm đến Đức Thế Tôn, nói lên kệ ngôn.
 Namo te buddha vīratthu, vippamuttosi sabbadhi;
 Sambādhapaṭipannosmi, tassa me saraṇaṃ bhavā’’ti.
 “Đảnh lễ Đấng Giác ngộ; bậc anh hùng muôn thuở.
 Ngài là bậc giải thoát; thoát ly thật viên mãn.
 Còn con bị trói buộc; hãy cho con quy ngưỡng”.
 Đức Thế Tôn vì Nguyệt thần, nói lên kệ ngôn.
 Tathāgataṃ arahantaṃ, candimā saraṇaṃ gato;
 Rāhu candaṃ pamuñcassu, buddhā lokānukampakā’’ti.
 “Candimā đã quy y; Như Lai, Bậc LaHán.
 Rāhu hãy thả nó; vì chư Phật thương đời” (HT. TMC d).
 Rồi chúa Atula kinh hoàng thả Nguyệt thần ra, hốt hoảng đi đến chúa Atula
 Vepacitti, run sợ, lông tóc dựng ngược.
 Chúa Atula Vepacitti hỏi:
 Kiṃ nu santaramānova, rāhu candaṃ pamuñcasi;
 Saṃviggarūpo āgamma, kiṃ nu bhītova tiṭṭhasī’’ti.
 “Vì sao, như hốt hoảng; Rāhu thả Canda.
 Ngươi đến, lòng run sợ; ngươi đứng, tâm kinh hoàng”.
 Chúa Atula Rāhu.
 Sattadhā me phale muddhā, jīvanto na sukhaṃ labhe;
 Buddhagāthābhigītomhi, no ce muñceyya candima’’nti.
 “Đầu tôi bể bảy mảnh; đời tôi không hạnh phúc.
 Với lời kệ Đức Phật; nếu không thả Canda”(HT.TMC d)(5).
 Lần khác, chúa Atula Rāhu lại bắt được Nhật thần (Sūriya); Nhật thần kinh hoàng
 tưởng niệm đến Đức Thế Tôn, nói lên kệ ngôn.
 Namo te buddha vīratthu, vippamuttosi sabbadhi;

Sambādhapaṭipannosmi, tassa me saraṇaṃ bhavā’’ti.
 “Đảnh lễ Đấng Giác ngộ; bậc anh hùng muôn thuở.
 Ngài là bậc giải thoát; thoát ly thật viên mãn.
 Còn con bị trói buộc; hãy cho con quy ngưỡng”.
 Đức Thế Tôn vì Nhật thần, nói lên kệ ngôn.
 Tathāgataṃ arahantaṃ, sūriyo saraṇaṃ gato;
 Rāhu sūriyaṃ pamuñcassu, buddhā lokānukampakā.
 “Sūriya đã quy y; Như Lai, Bậc LaHán.
 Rāhu hãy thả nó; vì chư Phật thương đời”.
 Yo andhakāre tamasi pabhaṅkaro,
 Verocano maṇḍalī uggatejo;
 Mā rāhu gilī caramantalikkhe,
 Pajaṃ mamaṃ rāhu pamuñca sūriya’’nti.
 “Ngươi đi giữa hư không; chớ nuốt Suriya.
 Trong thế giới tối tăm; đã đem lại ánh sáng.
 Là mặt trời sáng chói; là đĩa tròn hực lửa.
 Là lò lửa cháy nóng; là bà con của ta.
 Này Rāhu, ta nói; hãy thả Suriya” (HT.TMC d).
 Rồi chúa Atula kinh hoàng thả Nhật thần ra, hốt hoảng đi đến chúa Atula Vepacitti,
 run sợ, lông tóc dựng ngược.
 Chúa Atula Vepacitti hỏi:
 Kiṃ nu santaramānova, rāhu suriyaṃ pamuñcasi;
 Saṃviggarūpo āgamma, kiṃ nu bhītova tiṭṭhasī’’ti.
 “Vì sao, như hốt hoảng; Rāhu thả Sūriya.
 Ngươi đến, lòng run sợ; ngươi đứng, tâm kinh hoàng”.
 Chúa Atula Rāhu.
 Sattadhā me phale muddhā, jīvanto na sukhaṃ labhe;
 Buddhagāthābhigītomhi, no ce muñceyya Sūriya’’nti.
 “Đầu tôi bể bảy mảnh; đời tôi không hạnh phúc.
 Với lời kệ Đức Phật; nếu không thả Sūriya”(HT.TMC d)(1).
 Chúa Atula Rāhu thường đứng đón đường mặt trăng và mặt trời, há rộng miệng ra
 để nuốt mặt trăng hay mặt trời, Nguyệt thần hoặc Nhật thần kinh hoàng bỏ cung điện
 chay thoát thân.
 Chúa Atula Rāhu  dùng lưỡi, hàm dưới cọ sát vào hai cung điện này, nhưng quá
 nóng hay quá lạnh đồng thời thân của chúa Atula phải quay theo vòng xoay của mặt trời
 hay mặt trăng, khiến chúa Rāhu phải mệt nhoài, đành nhả hai cung điện này ra.
 Có lúc chúa Atula Rāhu ói mặt trời hay mặt trăng ra khỏi miệng, dùng tay đặt mặt
 trời hay mặt trăng lên ngực, nhưng không cản được chu kỳ xoay của hai thiên thể này,
 nên thân của chúa Atula Rāhu phải xoay và chạy theo hai thiên thể này, khiến chúa Atula
 Rāhu phải bỏ hai thiên thể này ra khỏi ngực.
 Chuyện Rāhu nuốt mặt trời hay mặt trăng được  Kinh điển dùng làm ẩn dụ “thoát
 ra”, như Kinh văn.
 469- Ye vītarāgā susamāhitindriyā, candova rāhuggahaṇā pamuttā;
 Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.
 “Những vị đã ly tham; các căn khéo định tỉnh.
 Như trăng được giải thoát; khỏi nanh vuốt Rāhu.
 Hãy đúng thời cúng dường; đồ cúng dường vị ấy.
 Vậy vị Phạm chí nào; muốn nguyện cầu công đức.
 (1)- S.i. 51.
 69
Hãy tổ chức tế đàn; (với cúng dường như vậy)” (HT.TMCd)(1).
 Rāhu còn là một trong bốn “uế nhiễm (upakkilesā)” của mặt trời và mặt trăng, khiến hai thiên thể này không thể rực sáng, không thể chói sáng, đó là: Mây (abbhā), sương mù (mahikā), khói bụi (dhūmo rajo) và Rāhu.
 Cũng vậy, có bốn uế nhiễm cho các Samôn, Bàlamôn; khiến các Samôn, Bàlamôn
 không rực sáng, không chói sáng. Đó là:- Uống rượu men, rượu nấu.- Hưởng thụ dâm dục.- Thọ dụng vàng, bạc.- Sống không đúng pháp (tà mạng)(2). Rāhu còn là một trong năm chướng ngại (antarāyā) ngăn cản mưa rơi (vassassa amarāya), khiến người đoán tướng (nemittā) không biết được. Đó là:- Trên hư không “nhiệt lượng” phẫn nộ (ākāse tejodhātu pakuppati).- Trên hư không “gió” phẫn nộ (ākāse vāyodhātu pakuppati).- Chúa Atula Rāhu dùng tay thâu nước mưa.- Chư Thiên làm mưa biếng nhác.- Loài người sống phi pháp(3).
 Bản Sớ giải kinh Bổn sự nói: “Chúa Rāhu dùng tay tóm thâu nước mưa để làm mát
 thân, rồi nước rơi xuống biển”(4).
 Tuy được nghe chư Thiên tán thán Đức Thế Tôn là bậc ALaHán Chánh Đẳng Giác
 (Arahaṃ Sambuddho), Minh Hạnh Túc (Vijjācaranasampanno)… rất nhiều, nhưng trong
 một thời gian dài, Rāhu không đến yết kiến Đức Thế Tôn, vì nghĩ rằng: “Ta quá cao, phải
 cúi đầu xuống mới nhìn thấy Đức Thế Tôn”.
 Nhưng rồi, Rāhu suy nghĩ: “Ta nên đến chiêm ngưỡng Đức Thế Tôn, cho dù phải cúi
 mình xuống để được nhìn thấy Đức Thế Tôn”.
 Khi Rāhu cùng hội chúng Atula của mình đến đảnh lễ Đức Thế Tôn, với tâm của
 mình Đức Thế Tôn biết được ý nghĩ của chúa Rāhu, Đức Thế Tôn suy nghĩ: “Nếu Như Lai
 trong tư thế ngồi hay đứng thì Rāhu không thể nhìn thấy gương mặt của Đấng Như Lai.
 Vậy Như Lai sẽ nằm, như vậy Rāhu mới có thể thấy được mặt của Như Lai”.
 Và chúa Atula Rāhu phải giương cao cổ mới nhìn thấy mặt Đức Thế Tôn, chúa Atula
 Rāhu suy nghĩ: “Thật kỳ diệu, ta nghĩ phải cúi đầu xuống mới có thể thấy được Đức Thế
 Tôn; ngờ đâu ta phải giương cao cổ mới có thể nhìn thấy Ngài”.
 Đức Thế Tôn dạy rằng:- Này Rāhu, khi còn lăn trôi trong vòng luân hồi, Như Lai thực hành pháp độ mà
 không một ai có thể cho là thấp kém, tất cả nhân thiên đều phải ngưỡng mộ những pháp
 Balamật của Như Lai đã thực hành. Thế gian phải ngẩng cao đầu để ngưỡng mộ, không
 phải để cúi đầu nhìn thấy như ngươi đã nghĩ”.
 Đức Thế Tôn suy nghĩ: “Chúa Atula Rāhu tự cho “ta có thân thể to lớn nhất”. Như
 Lai sẽ nhiếp phục sự ngã mạn này của Rāhu”. Đức Thế Tôn hỏi:- Này Rāhu, ngươi có muốn viếng thăm những chúng sinh ở Phạm thiên giới
 không?.- Bạch Thế Tôn, làm sao con có thể đến Phạm thiên giới được.- Này Rāhu, ngươi hãy nắm chéo y Như Lai, Như Lai sẽ đưa ngươi đến Phạm thiên
 giới.- Vâng, bạch Thế Tôn.

Đức Thế Tôn đưa chúa Rāhu đến cõi Tịnh cư, các Phạm thiên cõi Tịnh cư nhìn thấy
 Đức Thế Tôn ngự đến, cùng nhau đến đảnh lễ Đức Thế Tôn rồi đứng sang một bên. Nhìn
 thấy chúa Rāhu đang nắm chéo y của Đức Thế Tôn, các Phạm thiên hỏi.- Bạch Thế Tôn, chúng sinh nào nhỏ bé đang nắm chéo y Đức Thế Tôn vậy?- Này các Phạm thiên, đây là chúa Atula Rāhu.
 Chúa Rāhu suy nghĩ: “Ta nghĩ ta là người cao lớn nhất, nhưng đứng trước những
 Phạm thiên ta chỉ là nhỏ nhoi”.
 Kính phục uy đức của Đức Thế Tôn, chúa Rāhu quy ngưỡng xin làm đệ tử Đức Thế
 Tôn(1).
 Từ chữ Rāhu, một hình phạt tra tấn gọi là Rāhumukha (gương mặt Rāhu)(2), là
 chống miệng tội nhân bằng gậy rồi rót lửa hay định nhọn vào miệng qua hai lỗ tai, miệng
 tội nhân ứ đầy máu(3).
 *Sáu mươi nhóm thiên nhân các cấp.
 Nhóm 1.
 Các chư thiên đến Đại Lâm đảnh lễ Đức Thế Tôn và chiêm ngưỡng 500 vị Tỳkhưu
 ALaHán là:
 Thần Nước (Āpo), thần Đất (Paṭhavī), thần Lửa (Tejo), thần Gió (Vāyo); Varuṇā
 (Quá-Rú-Na), Vāruṇā (Qua-Rú-Na), Soma (Sô-Má) cùng Yasa (Dá-Sá); Mettā (Mết-Ta),
 Karuṇā (Ká-Rú-Na).
 Mười vị Thiên tộc này, dung mạo khác nhau; có thần lực, có hào quang, có sắc
 tướng, có danh xưng.
 Giải.

Xuất hiện trong các kinh A Hàm